Kontrol Paneli Nedir?
Kontrol paneli, web sunucusu veya hosting hesabınızı grafik tabanlı bir arayüz ile yönetmenizi sağlayan bir yazılım çözümüdür. Teknik komutlara ihtiyaç duymadan, kullanıcı dostu arayüzler sayesinde dosya yükleme, klasör oluşturma, yetki düzenleme gibi işlemleri kolayca gerçekleştirebilirsiniz. Aynı zamanda MySQL gibi veritabanlarını oluşturabilir, e-posta hesapları açabilir veya şifrelerini değiştirebilirsiniz.
Alan adı yönlendirmeleri, DNS kayıtlarının ayarlanması, SSL sertifikası kurulumu, FTP hesabı oluşturma ve yedekleme işlemleri de bu panel üzerinden tek noktadan yapılabilir. Böylece, uzakta bulunan bir sunucuyu bile yalnızca bir tarayıcı yardımıyla her yerden yönetebilir ve tüm sistemlerinizi kontrol altında tutabilirsiniz.
Hosting Kontrol Paneli Nedir?
Hosting kontrol paneli, web sitesi barındırma hizmetlerinde kullanılan sunucunun yönetimini görsel bir arayüz üzerinden gerçekleştirmeyi sağlayan bir sistemdir. Bir hosting paketi satın aldığınızda genellikle cPanel ya da Plesk gibi panellerle birlikte gelir ve bu araçlarla sunucu kaynaklarını kontrol edebilirsiniz. Bu paneller, barındırma süreçlerinde ihtiyaç duyulan pek çok işlemi tek bir arayüzde birleştirir.
Örneğin, alan adı ayarlarınızı yapılandırabilir, A, CNAME, MX gibi DNS kayıtlarını düzenleyebilir ve alt alan adları (subdomain) tanımlayabilirsiniz. Ek olarak, MySQL ve PostgreSQL gibi veritabanlarını oluşturabilir, veritabanı kullanıcıları ekleyebilir ve bu kullanıcıların erişim yetkilerini belirleyebilirsiniz.
Hosting Kontrol Panelinin Sağladığı Temel Özellikler
Hosting kontrol paneli, kullanıcılara dosya yükleme, taşıma, silme ve düzenleme işlemlerini doğrudan tarayıcı üzerinden yapma olanağı sunar. Böylece, FTP istemcilerine olan gereksinim ortadan kalkar. E-posta yönetimi konusunda ise yeni hesaplar oluşturabilir, mevcut e-posta kutularının şifrelerini değiştirebilir, yönlendirme kuralları belirleyebilir ve otomatik yanıt mesajları ayarlayabilirsiniz. Veritabanı işlemleri açısından, MySQL ve PostgreSQL veritabanları oluşturulabilir, kullanıcı hesapları tanımlanabilir ve phpMyAdmin gibi arayüzlerle bu veriler detaylı biçimde yönetilebilir.
Domain ve DNS tarafında, ana alan adlarının yanı sıra alt alan adları da eklenebilir; A, MX ve CNAME gibi DNS kayıtları güncellenebilir. Panel aynı zamanda web sitenizin, veritabanınızın ya da tüm hosting hesabınızın yedeklerini almanıza ve gerektiğinde bu yedekleri geri yüklemenize olanak tanır. CPU, RAM, disk ve bant genişliği gibi kaynakların kullanım oranlarını grafiksel olarak izleyebilir, performans analizi yapabilirsiniz. Güvenlik tarafında ise SSL kurulumu, IP engelleme ve güvenlik duvarı ayarları gibi kontrolleri kolaylıkla yapılandırabilirsiniz.
cPanel ve WHM ile Hosting Yönetimi Nasıl Yapılır?
Linux sunucularda standart hâline gelmiş olan cPanel, kullanıcı dostu yapısı ve zengin özellik desteğiyle sektörün en çok tercih edilen hosting kontrol panellerindendir. Arayüzünün sade ve anlaşılır olması sayesinde hem bireysel kullanıcılar hem de sistem yöneticileri dosya işlemleri, veritabanı yönetimi, e-posta hesabı açma, yedekleme ve DNS ayarları gibi görevleri kolaylıkla gerçekleştirebilir.
Alt alan adı (subdomain) eklemek de bu panel üzerinden birkaç adımda yapılabilir. Bu işlemleri detaylı öğrenmek isterseniz PenDC Blog’da yayınlanan rehberden faydalanabilirsiniz. cPanel, WHM adlı yönetim paneli ile birlikte kullanılır. WHM, kök erişimine sahip yöneticilere sistem genelinde yeni cPanel hesapları oluşturma, kullanıcı kotaları belirleme ve merkezi yapılandırma imkânı tanır. Ayrıca güvenliği artırmak amacıyla WHM erişimi sadece belirli IP adreslerine sınırlandırılabilir. Panel lisans yenileme işlemleri de WHM üzerinden veya doğrudan sağlayıcınız aracılığıyla yapılabilir; lisans süresi dolan sistemlerde panel işlevselliği kısıtlanabilir.
cPanel/WHM, lisanslı bir ürün olduğundan çalışabilmesi için sunucunun IP adresine tanımlı bir lisans bulunmalıdır. Ayrıca, cPanel üzerinde dosya senkronizasyonu ve bulut tabanlı depolama çözümleri için cPanel ownCloud entegrasyonu tercih edilerek, kullanıcıların verilerini panel üzerinden güvenli biçimde yönetmesi sağlanabilir.
WHM / cPanel Kurulumu
cPanel/WHM yazılımını kurmak için desteklenen bir Linux dağıtımına (örneğin CentOS, AlmaLinux veya CloudLinux) root kullanıcı ile SSH üzerinden erişmeniz gerekir. Kurulum için aşağıdaki komut kullanılır:
Bu komut, cPanel’in en güncel kurulum paketini indirip otomatik olarak kurulumu başlatır. Kurulum süreci tamamlandığında sunucu yeniden başlatılabilir. Ardından web tarayıcınızdan https://<sunucu-ip>:2087 adresine giderek WHM arayüzüne erişebilirsiniz (port 2087, WHM’in varsayılan HTTPS portudur). İlk girişte lisans sözleşmesini onaylamanız ve bazı temel ayarları yapmanız istenir.
cPanel Alternatifi Paneller (Linux ve Windows)
cPanel Linux sunucular için lider konumdaki panel olsa da, hem Linux hem Windows ortamlarında kullanılabilen birçok alternatif kontrol paneli mevcuttur. Bu bölümde, cPanel’e alternatif olabilecek panelleri Linux ve Windows platformları için ayrı başlıklar altında kısaca tanıtacağız.
Linux için cPanel Alternatifleri
Plesk
Hem Linux hem de Windows sunucularda çalışabilen güçlü bir paneldir. Linux üzerinde cPanel’e en büyük ticari rakip olarak görülür. Kullanıcı dostu bir arayüzü vardır ve özellikle WordPress gibi popüler uygulamalar için entegre araçlar sunar (örn. WordPress Toolkit). Plesk, e-posta sunucuları, veritabanları ve güvenlik araçlarıyla sorunsuz entegre olacak şekilde tasarlanmıştır. Ücretli bir panel olmakla birlikte, bir sunucuda hem PHP tabanlı siteleri hem de .NET tabanlı uygulamaları barındırmak istediğinizde tek çözüm olduğu için çok tercih edilir.
DirectAdmin
Linux için hafif ve hızlı bir kontrol paneli olarak öne çıkar. cPanel’e göre daha uygun fiyatlı bir lisansa sahip olduğu için son yıllarda popülerliği artmıştır. DirectAdmin, temel web hosting ihtiyaçlarını karşılayacak tüm özellikleri sunar: Web siteleri yönetimi, DNS, e-posta, veritabanı ve FTP yönetimi gibi. Arayüzü oldukça basit olup kaynak tüketimi düşüktür, bu yüzden küçük işletmeler ve bireysel kullanıcılar için iyi bir alternatif sayılır. Özellikle cPanel’in 2019’da yaptığı fiyat artışından sonra, maliyet avantajı nedeniyle pek çok hosting firması DirectAdmin’i bir cPanel alternatifi olarak sunmaya başlamıştır
Webmin/Virtualmin
Tamamen ücretsiz ve açık kaynak kodlu bir sunucu yönetim panelidir. Webmin aslında Linux/Unix sistemler için genel bir sistem yönetim aracı iken, Virtualmin eklentisiyle birlikte tam bir web hosting kontrol paneline dönüşür. Webmin ile sisteminizin hemen her ayarını web arayüzünden yapabilirsiniz; Virtualmin ise birden çok web sitesini, alan adını ve kullanıcı hesabını yönetmeye uygun bir hosting panelidir. Ücretsiz olmasına rağmen oldukça güçlüdür ve gelişmiş kullanıcılar için yüksek özelleştirme imkânı sunar. Ancak arayüzü ticari paneller kadar modern ve basit olmayabilir, bu yüzden biraz öğrenme eğrisi gerektirebilir.
CyberPanel
Son yıllarda popülerlik kazanan modern bir kontrol panelidir. En büyük özelliği, açık kaynak kodlu OpenLiteSpeed web sunucusu ile entegre gelmesidir. Bu sayede özellikle WordPress sitelerinde yüksek performans ve düşük kaynak kullanımı sağlar. CyberPanel’in arayüzü sade ve hafiftir; web sitesi, e-posta, DNS gibi servisleri kolayca yönetebilirsiniz. Ücretsiz bir panel olup isteğe bağlı ücretli sürümü de vardır, ancak ücretsiz versiyon bile SSL sertifikası otomatik kurma, yedekleme, DNS yönetimi ve FTP gibi tüm temel özellikleri barındırır. LiteSpeed önbellekleme desteği nedeniyle, WordPress hız optimizasyonu isteyen kullanıcılar için güçlü bir alternatif sunar.
ISPConfig, VestaCP ve Diğerleri
Linux ekosisteminde bunlar dışında da birçok ücretsiz panel seçeneği bulunur. ISPConfig açık kaynak kodlu, birden fazla sunucuyu tek panelden yönetme yeteneğine sahip gelişmiş bir paneldir. VestaCP (ve onun güncellenmiş bir fork’u olan HestiaCP) ise sade arayüzü ve kolay kurulumu ile tanınan, temel ihtiyaçlara odaklanmış hafif bir kontrol panelidir. aaPanel, Ajenti, Froxlor, CentOS Web Panel (CWP) gibi paneller de farklı özellikler ve arayüzlerle kullanıcıların hizmetindedir.
Bu panellerin ortak özelliği, lisans ücreti olmadan temel hosting yönetim işlevlerini sunmalarıdır; ancak her birinin desteklediği özellikler ve kararlılık düzeyi farklılık gösterebilir. Örneğin, Froxlor küçük ölçekli projeler için yeterli basitlikteyken, Ajenti modern arayüzüyle sunucu yönetimini görsel olarak çekici hale getirir.
Windows Platformunda cPanel Yerine Kullanılabilecek Paneller
Windows sunucularla uyumlu bir kontrol paneli arayışında olanlar için önemli bir gerçek, cPanel’in yalnızca Linux işletim sistemleriyle çalışıyor olmasıdır. Bu nedenle Windows tabanlı sunucularda varsayılan olarak kullanılan panel Plesk’tir. Plesk, .NET teknolojileri, MSSQL veritabanları ve Exchange gibi Microsoft çözümleriyle entegre çalışabilmesi sayesinde bu alanda öne çıkar. Yerli bir çözüm arayanlar için geliştirilen MaestroPanel, hem açık kaynak hem de Microsoft teknolojileriyle uyumlu olmasıyla dikkat çeker. ASP.NET, PHP, MySQL ve MSSQL desteği bulunan MaestroPanel, özellikle Türkiye’de belirli bir kullanıcı kitlesi tarafından tercih edilmektedir.
Tamamen ücretsiz bir alternatif olan SolidCP, WebsitePanel’in devamı olarak geliştirilen ve Windows Server 2012 ve üzeri sistemlerle sorunsuz çalışan açık kaynak kodlu bir paneldir. IIS üzerinden web siteleri yayına alabilir, Microsoft SQL ve MySQL veritabanlarını yönetebilir, e-posta servislerini kontrol edebilir ve Active Directory ile sanallaştırma araçlarını entegre şekilde kullanabilirsiniz. SolidCP, WHMCS gibi otomasyon sistemleriyle çalışabilmesiyle de dikkat çeker. WebsitePanel ve Hosting Controller gibi alternatifler hâlâ kullanımda olsa da, bugün Plesk ve SolidCP Windows hosting dünyasında en çok tercih edilen iki paneldir.
Maliyet Avantajı Sunan Panel Seçenekleri
cPanel ve Plesk gibi lisans gerektiren panellerin yerine, maliyetsiz çözüm arayan kullanıcılar için Webmin, Virtualmin, VestaCP, CyberPanel, ISPConfig ve aaPanel gibi ücretsiz alternatifler bulunmaktadır. Bu paneller, profesyonel düzeyde barındırma ihtiyaçlarını karşılayabilecek yetkinlikte olup, açık kaynak olmaları sebebiyle kullanıcıya esneklik sağlar. Webmin-Virtualmin kombinasyonu detaylı ayarlarla geniş sistem kontrolü sunarken; VestaCP, sadeliği ve hız avantajıyla bireysel kullanıcılar için idealdir.
CyberPanel ise ücretsiz olmasına rağmen LiteSpeed teknolojisiyle rakiplerinden ayrılır. Bu panellerin yaygın topluluk desteği, karşılaşılan sorunların kolayca çözülmesini sağlar. Ücretli çözümler arasında en uygun lisans modelini sunan alternatif DirectAdmin’dir. DirectAdmin, kullanıcı başına ölçeklenebilir fiyatlandırmasıyla büyük projelerde ciddi tasarruf sağlayabilir. Plesk gibi bazı ticari panellerde ise dönemsel olarak ücretsiz kullanım promosyonları sunulsa da, sürdürülebilir kullanım açısından lisanslama kaçınılmazdır.