Microsoft SQL Server , Microsoft’un sunduğu gelişmiş bir ilişkisel veritabanı çözümüdür ve 2022 sürümü, önemli performans artışları ve yeni özelliklerle dikkat çekmektedir.
Bu yazılım, bulut veya sanallaştırılmış altyapılarda çalışan Windows sanal sunucular üzerinden kullanıldığında fiziksel sunucu performansına yakın bir deneyim sunmakta ve aynı zamanda yüksek esneklik ve ölçekleme potansiyeli ile tercih edilmektedir.
Hazırladığımız bu rehber, SQL Server 2022’nin Windows sanal sunuculara adım adım nasıl kurulacağını kapsamlı biçimde açıklamaktadır.
İlk etapta sistem gereksinimlerini değerlendirip gerekli hazırlıkları yaptıktan sonra, hem grafik arayüzü hem de komut satırı kullanarak kurulum işlemlerini gerçekleştireceğiz.
Rehberin ilerleyen bölümlerinde, sunucu yönetimine dair temel işlemleri ve olası hata durumlarına yönelik çözümleri ele alacağız.
Bu içerikte özellikle SQL Server 2022’nin Windows Server 2019 işletim sistemine kurulumu detaylandırılmakta ve süreçler ayrıntılı şekilde aktarılmaktadır.
Sistem Gereksinimleri
SQL Server 2022, Windows Server 2016’dan başlayarak sonraki tüm sürümleri desteklemekte olup, Windows 10 1607 ve sonrası istemci sistemlerde de kullanılabilir. Donanım gereksinimleri, başlangıç seviyesinde oldukça düşük olsa da, daha iyi performans sağlamak için bazı donanım önerilerine dikkat edilmesi gerekmektedir.
Bu sürüm sadece 64 bit sistemleri desteklemektedir; eski x86 mimarisi artık geçerli değildir. RAM açısından, Express sürümü için minimum 512 MB, diğer sürümler için ise en az 1 GB RAM gereklidir; fakat önerilen RAM miktarı en az 4 GB ve üzeridir. İşlemci tarafında, minimum 1.4 GHz hızında x64 bir işlemci zorunludur; daha güçlü işlemciler, örneğin 2.0 GHz veya daha üstü olanlar önerilir.
Disk alanı ihtiyacı, temel kurulumda 6 GB boş alanla sınırlıdır. Ancak tüm modüller kurulursa yaklaşık 8 GB yer gerekebilir ve veri büyümesine göre daha fazla depolama düşünülmelidir. Kurulum esnasında sistemde .NET Framework 4.7.2 veya üstü bir sürüm yüklü olmalıdır. Windows Server 2019 ile genellikle bu sürüm gelse de, sistemin güncel olması kontrol edilmelidir.
Kuruluma başlamadan önce, kullanılacak SQL Server 2022 edisyonu netleştirilmelidir. Developer (ücretsiz, tam özellikli ama üretimde kullanılmaz) ve Express (temel sürüm, ücretsiz) dışında, lisans gerektiren Standard ve Enterprise sürümleri üretim ortamlarında yaygın olarak tercih edilmektedir.
Kurulum Öncesi Hazırlık
Kurulumdan Önce Yapılması Gerekenler
SQL Server kurulumu yapılmadan önce Windows sunucunun temel yapılandırmaları kontrol edilmelidir. Özellikle sanal bir sunucu kullanıyorsanız, sistem adı, IP konfigürasyonu ve zaman dilimi gibi ayarların eksiksiz olması gerekir. Güncel Windows sürümüne sahip olmak, yazılım uyumluluğu ve güvenliği açısından oldukça önemlidir. Sunucunun domain’e katılıp katılmayacağı da bu aşamada netleştirilmelidir. SQL Server, hem workgroup içerisinde hem de domain’e bağlı sistemlerde çalışabilir; domain ortamı entegrasyon kolaylığı sağlar.
Güvenlik Duvarı ve Erişim Ayarları
SQL Server kurulduğunda bazı servisler ağ üzerinden gelen bağlantıları kabul edecek şekilde yapılandırılır. Bu sebeple Windows Güvenlik Duvarı ayarları mutlaka kontrol edilmelidir. Kurulum sırasında SQL Server’ın kullandığı 1433 numaralı TCP portu otomatik olarak açılmaz. Eğer dışardan erişim olacaksa, bu port için manuel olarak bir firewall kuralı tanımlanması gerekir. İlgili detaylara yönetim bölümünde değineceğiz.
Kurulum Adımları
Setup Support Rules
SQL Server kurulum sihirbazı çalıştırıldığında ilk adım olarak Setup Support Rules ekranı açılır. Bu ekran, sistem uyumluluğunu kontrol eden ve gerekli destek dosyalarını yükleyen adımdır. Genellikle bu aşama otomatik şekilde ilerler. Ancak sistemde eksik güncellemeler, disk alanı yetersizliği ya da yeniden başlatma gerekliliği gibi engeller varsa listelenir. Bu listede yer alan her kural “Passed” durumuna ulaşmadan sonraki adıma geçilemez. Eğer herhangi bir uyarı görünmüyorsa bu ekran genellikle doğrudan “OK” ile geçilebilir.
Product Key
Bu adımda, kullanacağınız SQL Server sürümüne bağlı olarak ürün anahtarınızı girmeniz gerekebilir. Ücretsiz olan Developer ya da Express sürümlerinde bu alan önceden doldurulmuş şekilde gelir ve kullanıcıdan bir işlem beklenmez. Ancak ücretli olan Standard veya Enterprise sürümlerinde, kurulumun devam edebilmesi için geçerli bir lisans anahtarı girilmelidir. Anahtar girildikten sonra “Next” butonuna tıklanarak kuruluma devam edilir.
License Terms
Bu adımda, Microsoft’un Yazılım Lisans Koşulları’nı kabul etmeniz istenir. Sözleşme dikkatlice okunmalı ve ardından “I accept the license terms” seçeneği işaretlenerek onay verilmelidir. Ayrıca kullanıcı isterse, kullanım verilerini Microsoft ile paylaşmak için ikinci kutucuğu da seçebilir. Gerekli işaretlemeler yapıldıktan sonra “Next” butonuna basarak bir sonraki aşamaya geçilir.
Microsoft Update
Kurulumun güncel bileşenlerle yapılmasını sağlamak için bu ekranda Microsoft Update hizmeti devreye girer. Eğer sisteminiz internete bağlıysa, “Include SQL Server product updates” kutucuğunu seçerek kurulum sırasında en yeni SQL Server güncellemeleri yüklenebilir. Bu seçeneğin etkinleştirilmesi güvenlik ve kararlılık açısından önerilmektedir. Seçim sonrası sistem kısa bir kontrol daha yaparak kuruluma devam eder.
Feature Selection
Bu bölümde, SQL Server ile birlikte hangi özelliklerin kurulacağı belirlenir. Varsayılan olarak “Database Engine Services” seçilidir. Bunun dışında SQL Server Replication, Full-Text Search, Machine Learning Services gibi bileşenler de eklenebilir. Instance Features başlığı altında sunulan seçeneklerin yanı sıra, Analysis Services ve Reporting Services gibi ek hizmetler de kurulabilir. Sağ tarafta seçilen özelliklerin gerektirdiği disk alanı ve diğer detaylar gösterilir. Yalnızca veritabanı motoru kurulacaksa yaklaşık 1.5 GB, tüm bileşenler kurulacaksa yaklaşık 8 GB alan gereklidir. Seçimler tamamlandıktan sonra “Next” ile devam edilir.
Instance Configuration
Bu adımda kurulacak SQL Server örneği için bir ad belirlenmelidir. Varsayılan örnek adı “MSSQLSERVER” olarak gelir, bu seçilirse sistem “Default instance” olarak tanımlanır. Birden fazla SQL kurulumu yapılacaksa “Named instance” seçeneği ile özel adlandırmalar kullanılabilir. Küçük sistemlerde genellikle varsayılan örnek tercih edilirken, büyük yapılarda adlandırılmış örnekler önerilir.
Server Configuration
SQL Server servislerinin hangi kullanıcı hesabı ile çalışacağı ve başlangıç türleri bu adımda ayarlanır. Genelde “SQL Server Agent” ve “Database Engine” servisleri için varsayılan NT Service hesapları atanmıştır. Bu hesaplar çoğu kurulum için yeterlidir. Ancak gelişmiş kullanıcılar isterse özel kullanıcı hesapları atayarak yapılandırmayı değiştirebilir.
Database Engine Configuration
Kurulumun bu önemli bölümünde, veritabanı motoru için temel yapılandırmalar yapılır. Arayüzde Server Configuration, TempDB, MaxDOP, Memory gibi sekmeler bulunur. SQL Server 2022 ile birlikte gelen gelişmiş yapılandırma seçenekleri de bu sekmeler üzerinden kontrol edilebilir. Sistem ihtiyaçlarına göre bu ayarlar özelleştirilerek veritabanı performansı en uygun hale getirilebilir.
Authentication Mode
SQL Server’a erişim biçimini belirlemeniz gereken bu ekranda iki seçenek sunulur: sadece Windows kullanıcılarını kabul eden “Windows Authentication” ve SQL kullanıcılarının da girişine izin veren “Mixed Mode”. Mixed Mode tercih edilirse, bir SQL Server yöneticisi için parola belirlenmesi zorunludur.
SQL Server Administrators
Bu aşamada sistem yöneticisi atanmalıdır. Bu adım zorunludur çünkü yöneticisiz bir SQL Server kurulumu yapılamaz. Oturum açtığınız kullanıcıyı yöneticilere eklemek için “Add Current User” butonuna tıklayabilirsiniz. Böylece kurulumu gerçekleştiren kullanıcı aynı zamanda SQL yöneticisi olur.
Ready to Install
Yüklemeye geçmeden önce seçilen tüm bileşenler ve yapılandırmaların bir özeti sunulur. Tüm seçimler ağaç görünümünde listelenir. Bu ekran, son kontrollerin yapılması için bir fırsattır. Her şeyin doğruluğundan emin olunduğunda “Install” butonu ile kurulum başlatılır.
Installation Progress
Kurulum başlatıldıktan sonra, seçilen tüm SQL bileşenleri sırayla sisteme yüklenmeye başlar. Bu süreçte yükleme ekranı, hangi adımın tamamlandığını ve toplam süreci anlık olarak gösterir. Kurulum süresi sistem performansına göre değişkenlik gösterebilir.
Completion
Kurulum tamamlandığında, her bileşenin durumu özet ekranında gösterilir. Eğer kurulum başarılı olduysa her bileşenin karşısında “Succeeded” yazısı görülür. Bazı bileşenler kullanıcı tarafından atlandıysa “Skipped” olarak işaretlenebilir. Her şey sorunsuz şekilde kurulduysa “Close” butonuna tıklanarak sihirbaz kapatılır.
Olası Hatalar ve Çözümleri
SQL Server kurulumu ve sonrasında karşılaşılabilecek yaygın problemleri bilmek, kurulum sürecini hızlandırır ve müdahale gerektiren durumlarda zaman kazandırır. Sisteminizde .NET Framework 4.7.2 veya daha yeni bir sürüm yüklü olmalıdır; genellikle Windows Server 2019 bu sürümle gelir fakat emin değilseniz güncellemeleri kontrol ederek veya manuel kurulumla durumu düzeltebilirsiniz. Kurulum sırasında alınan “Configuration Error” ya da “hizmet başlatılamıyor” gibi hatalar, çoğunlukla sistem servislerinin başlamaması nedeniyle oluşur; çözüm olarak sunucuyu yeniden başlatmak, yönetici haklarıyla kurulumu tekrar başlatmak ve varsa antivirüs yazılımlarını geçici olarak kapatmak işe yarayabilir. Uzak bağlantı kurulamadığında alınan Error 40 (“Could not open a connection to SQL Server”) mesajı, SQL Server servisinin kapalı olması, TCP/IP protokolünün devre dışı bırakılması veya 1433 portunun güvenlik duvarınca engellenmesi gibi nedenlere dayanır; servislerin ve port ayarlarının doğru yapılandırıldığından emin olun. “Login failed for user” hatası, genellikle hatalı kullanıcı bilgisi, pasif SQL kullanıcıları veya kimlik doğrulama modunun yanlış seçilmesinden kaynaklanır; SQL Server’a “sa” gibi kullanıcılarla bağlanacaksanız Mixed Mode’un açık olması gerekir. Tüm bu yaygın hataları önceden fark edip gerekli düzenlemeleri yapmanız, SQL Server kurulumunun daha güvenli ve verimli bir şekilde tamamlanmasını sağlar.